Kilka pierwszych dni września za nami – dzieci i młodzież wracają do dobrze znanych z poprzednich lat szkolnych klas lub dopiero poznają przestrzeń w nowych dla siebie szkołach. To, jak wyglądają pomieszczenia w placówkach oświatowych, ma niebagatelne znaczenie – wpływa na komfort przebywania uczniów w szkole, a co za tym idzie, między innymi na efektywność nauki. Warto zatem, by rodzice przyjrzeli się, w jakim są stanie. Co ważne, mowa tu nie tylko o klasach, ale także o stołówce, w której uczniowie będą spożywać posiłki.
Szkolna stołówka – miejsce niezwykle istotne dla uczniów, bo często spożywają tu aż 3-4 posiłki w ciągu dnia. Dlatego tak ważna jest jej estetyka i funkcjonalność – może decydować o tym, czy dziecko zje drugie śniadanie albo obiad, aby móc potem efektywnie i w dobrym samopoczuciu uczestniczyć w zajęciach. Jednak, jak pokazuje badanie „Ocena stanu szkolnych stołówek”[1], przeprowadzone na potrzeby programu „Extra Szkolna Stołówka”, niemal co trzeci rodzic uważa, że stołówka nie jest komfortowym miejscem, w którym dziecko może zjeść posiłek bądź nie ma na ten temat wiedzy. Co może stanowić problem? I jak powinna wyglądać extra szkolna stołówka?
Stołówka – w sercu szkolnego życia
Często zapominamy, że szkolna stołówka jest również przestrzenią, w której uczniowie się spotykają, nawiązują i podtrzymują relacje, uczą się zachowań związanych z jedzeniem posiłków poza domem, w innym środowisku niż rodzina. Stołówka powinna być więc miejscem przyjaznym i bezpiecznym, do którego najmłodsi będą chętnie przychodzić, by spożyć posiłek i wspólnie spędzić czas.
Dlatego powinniśmy wiedzieć, jak wyglądają stołówki w szkołach naszych dzieci. I choć często sprawdzamy wygląd sal do nauki oraz jakość pomocy naukowych, to nie zaglądamy do pomieszczenia, w której dziecko będzie jadło podczas pobytu w szkole.
Okazuje się, że co piąty rodzic (18%) dzieci w wieku szkolnym (klasy 1-7) nie wie, jaki jest stan stołówki w szkole jego dziecka, a zdecydowana większość rodziców (95%), zarówno uczniów młodszych (klasy 1-3), jak i starszych (klasy 4-7), nie brała pod uwagę stanu szkolnej stołówki przy wyborze szkoły – potwierdza to badanie „Ocena stanu szkolnych stołówek”[2].
To nie kolejna sala lekcyjna
Sporym problemem jest fakt, że często stołówka bardzo przypomina wyglądem szkolną klasę – ściany mają podobną kolorystykę, są identyczne krzesła i stoliki. To sprawia, że uczniowie nie czują wizualnej zmiany – mogą mieć wrażenie, że nadal znajdują się w pomieszczeniu przeznaczonym do nauki, co zniechęca ich do celebrowania spożywanego posiłku i do odpoczynku.
Wyzwania stojące przed polskimi szkołami
Na konkretne mankamenty szkolnych stołówek wskazywali rodzice ankietowani w badaniu. Wśród najczęściej wymienianych znalazły się takie aspekty jak: brak komfortowego miejsca do zjedzenia posiłku, brak wystarczającej liczby miejsc siedzących przy stołach czy za mało miejsca przy stole.
Rodzice podnosili też kwestię nieodpowiedniego wyposażenia stołówek – problemem bywa brak tac czy serwetek papierowych. Ponadto istotnym niedociągnięciem może być niedopasowanie wysokości stołów i krzeseł do wzrostu dzieci, co przeszkadza w komfortowym zjedzeniu posiłku. Ankietowani wskazywali również na ogólnie „nieestetyczne wnętrze stołówki”.
Powyżej poruszane kwestie i opisane sytuacje związane z problemami szkolnych stołówek powinny być omawiane w rozmowach z dziećmi. A jak się okazuje, zdarza się to nieczęsto. Choć zdecydowana większość ankietowanych rodziców (87%) deklaruje, że temat żywienia w szkole pojawia się w rozmowach z dzieckiem, to jednak kwestia wyglądu szkolnej stołówki w przeważającej większości polskich domów (73%) nie jest poruszana[3].
Ważnym aspektem, który nieodłącznie wiąże się z tematem szkolnych stołówek, jest niedojadanie posiłków przez uczniów – często ta kwestia szczególnie zajmuje rodziców. Okazuje się, że wśród powodów niedojadania jest nie tylko zbyt mała ilość czasu na zjedzenie posiłku, ale także względy estetyczne i funkcjonalne, takie jak: nieestetycznie podane posiłki, nieestetyczne wnętrze stołówki, niewystarczająca ilość miejsca przy stole. Powyższe problemy jeszcze podkreślają wagę i znaczenie stanu estetycznego i funkcjonalnego pomieszczeń, w którym znajdują się szkolne stołówki, oraz ukazują wyzwania stojące przed polskimi szkołami.
Jak powinna wyglądać szkolna stołówka?
Extra stołówka ma zachęcać do przebywania w niej dzięki przyjaznej estetyce, będąc jednocześnie miejscem bezpiecznym i funkcjonalnym. Przestrzeń powinna być dostosowana do ilości dzieci – uczniowie muszą komfortowo donieść posiłek na tacach do stolika, przy którym powinny mieć wystarczająco dużo miejsca, by w wygodny sposób zjeść obiad. Okienko do wydawania posiłków powinno zostać tak ulokowane, aby umożliwić odbiór obiadów w sposób sprawny i bezpieczny.
Przyjazne miejsce do zjedzenia szkolnego posiłku musi ułatwiać zachowanie higieny osobistej. Możliwość umycia rąk przed i po jedzeniu to istotny „rytuał” prawidłowego spożywania obiadu. Na każdym stole powinny znajdować się chusteczki do wytarcia rąk, serwetki przy sztućcach, podkładki pod talerze.
Warto być świadomym, jak wyglądają stołówki w szkołach naszych dzieci, by móc sugerować osobom decyzyjnym możliwe zmiany. Teraz także my możemy wykonać mały krok w kierunku zmian, angażując się w 3. edycję programu „Extra Szkolna Stołówka” dla szkół podstawowych, którego inicjatorem jest marka Delma. Dzięki niemu szkoły mają szansę wygrania remontu stołówki, by miejsce to mogło być estetyczne i funkcjonalne, zapewniając uczniom komfort podczas spożywania posiłków. W czasie trwania programu aż 3 placówki zdobędą 20 000 złotych, które przeznaczą na rewitalizację szkolnej stołówki.
Tegoroczna edycja programu „Extra Szkolna Stołówka” to już jego trzecia odsłona. Dotychczas wzięło w nim udział ponad 850 szkół, a wyremontowanych zostało aż 10 szkolnych stołówek.
Złote zasady extra stołówki:
- Meble i wyposażenie szkolnej stołówki powinny sprzyjać spędzaniu w niej czasu i komfortowemu spożywaniu posiłków. Ich wielkość ma być dostosowana do uczniów w różnym wieku.
- Stoły powinny być na tyle duże, by swobodnie zmieściło się przy nich kilka osób, nie przeszkadzając sobie wzajemnie oraz tace z jedzeniem.
- Najlepiej, aby krzesła zostały wykonane z lekkiego materiału, żeby najmłodsi nie mieli problemu z ich przesunięciem.
- Kolorystyka ścian w szkolnych stołówkach powinna być oparta na odcieniach barw pomarańczowej, żółtej i soczystej zieleni. Kolory mają być energetyczne, nasycone i intensywne, by zachęcać do jedzenia. W aranżacji pomieszczeń związanych z jedzeniem należy unikać zimnych barw, np. niebieskiej.
- Na stołach powinny się znajdować podkładki i serwetki, które stworzą domowy nastrój. Obiad w szkolnej stołówce ma przypominać rodzinny posiłek, przywoływać jego atmosferę.
- Wystrój stołówki powinien zachęcać do jedzenia – sprzyjają temu kolorowe grafiki przedstawiające owoce, warzywa, atrakcyjnie podane dania, itp.
- Ciekawym elementem są dostawiane kanapy. Mogą stać przy stolikach, na przykład blisko okien lub w kątach sali. Dzięki temu do szkolnej stołówki przyjdą nie tylko uczniowie jedzący obiad, ale również ci, którzy chcą spędzić tam przerwę, spożywając przygotowaną w domu kanapkę.